Zabawa dziecka

Zabawa to nieodłączny element życia dziecka. Pojawia się ona bardzo wcześnie, bo już w okresie niemowlęcym. Zabawa to nie tylko forma spędzania czasu, ale przede wszystkim przyjemny sposób poznawania świata.

Zabawy manipulacyjne

Zabawy manipulacyjne to tak naprawdę pierwsze zabawy dziecka, które, jak wskazuje sama nazwa, polegają na manipulowaniu przedmiotem na przeróżne sposoby. W trakcie tej zabawy dziecko nie tylko ogląda przedmiot, ale również przekłada z ręki do ręki, wkłada do buzi, turla, wkłada i wyjmuje (np. z pudełka), itp.
To jedna z pierwszych zabaw, która jest fundamentem do tych późniejszych, już nieco bardziej skomplikowanych. Taka zabawa angażuje wzrok, słuch i dotyk, a także złożone ruchy rąk.

Zabawy manipulacyjne są niezwykle ważne w rozwoju dziecka, dlatego też jego zestaw zabawek warto wzbogacić o takie, które wspomagają opanowanie i doskonalenie przez dziecko sprawności manualnej. Wspomaganie sprawności manualnej dziecka jest bardzo ważne w procesie jego rozwoju. Warto zainwestować w zabawki, które w przyjemny sposób pozwolą dziecku na ćwiczenie jego zdolności manipulacyjnych. W tej roli doskonale sprawdzą się różnego typu przeplatanki, układanki, nawlekanki, wszelkiego typu masy plastyczne czy sortery.  Oczywiście kupowanie drogich zabawek wcale nie jest konieczne, bo świetną zabawę manipulacyjną można stworzyć również samemu.

Prosty pomysł na zabawę: Ćwiczenie zdolności manualnych można połączyć również z zabawą w zgadywanie. Wystarczy, że weźmiecie średni karton z pokrywką i zrobicie w nim otwory na tyle duże, by  dziecko mogło wsadzić do środka rękę. Do pudełka włóżcie różne przedmioty, np. piłeczkę, małą zabawkę, kredkę, książeczkę. Zadaniem dziecka jest rozpoznawanie przedmiotów po dotyku. Dodatkowym urozmaiceniem zabawy może być zachęcenie dziecka do opowiedzenia do czego dany przedmiot służy.

Zabawy konstrukcyjne

Zabawy konstrukcyjne w naturalny sposób wynikają z zabaw manipulacyjnych, jednak różnią się od nich tym, że w zabawie konstrukcyjnej powstaje wytwór dziecka, który jest rezultatem jego działań.

Myśląc o zabawach konstrukcyjnych w pierwszej kolejności przychodzi nam do głowy układanie klocków. Rzeczywiście, jest to najpopularniejsza zabawa konstrukcyjna, ale nie jedyna. Inną propozycją zabaw konstrukcyjnych może być łączenie elementów, tworzenie kształtów z modeliny czy plastycznej czy też tworzenie zabawek z różnych, dostępnych w domu rzeczy, które zazwyczaj się wyrzuca, np. nakrętek, patyczków.

Prosty pomysł na zabawę: Poszukajcie w domu niepotrzebnych kartonów i zróbcie z nich… klocki. Kształty kartonowych kloców zależą tylko od Was i Waszej kreatywności – mogą być płaskie lub przestrzenne, okrągłe lub kwadratowe, z nacięciami lub bez… a może każdych po trochę?  Po wykonaniu kartonowych klocków nie pozostaje nic innego jak tylko je ułożyć – co  z nich powstanie?

Zabawy tematyczne

Dzieci wprost uwielbiają wcielać się w role dorosłych, co w pewnym sensie przygotowuje je do dorosłego życia. Zabawy tematyczne czy jak kto woli w udawanie to świetny trening uspołeczniający. Poza tym przy okazji zabaw dziecka, my dorośli możemy troszkę podejrzeć jak postrzegają nas dzieci.

Dodatkowym atutem zabaw tematycznych z pewnością jest fakt, że dzięki nim dziecko może oswoić się z trudnymi dla niego sytuacjami (np. wizyta u lekarza) i zredukować stres.

Zabawa w odgrywanie ról często wiąże się z różnymi zabawkami i akcesoriami, które mogą tę zabawę urozmaicić. Tego typu zabawek nie brakuje na rynku, ale ich posiadanie wcale nie jest konieczne do tego, by świetnie się bawić – często wystarczy wyobraźnia i odrobinę kreatywności. Trzeba jednak przyznać, że takie zabawki często ułatwiają to wcielenie się w jakieś role.
Dzieci bawiące się w sklep z pewnością chętnie skorzystają z kasy fiskalnej, zabawek imitujących towary dostępne w sklepach czy też „zabawkowych” pieniędzy. Z kolei zabawa w kucharza będzie o wiele ciekawsza, kiedy dziecko będzie mieć do dyspozycji mini-kuchnię (które ostatnio cieszą się sporą popularnością), zestaw plastikowych garnków i sztućców.
Na rynku dostępnych jest również mnóstwo innych zabawek imitujących prawdziwe sprzęty domowe, jak np. odkurzacze, żelazka, wiertarki czy nawet całe mini-warsztaty.
Nie brakuje też lalek, którym oczywiście można dokupić wózek i mnóstwo innych rzeczy, z których na pewno ucieszy się nie jedna mała opiekunka

Gadżety i zabawki to jedno, ale najważniejsze by stworzyć dziecku przestrzeń do zabawy, która będzie dla niego bezpieczna i komfortowa. Warto zachęcać dziecko do zabawy w naśladowanie i odgrywanie ról. Wiele pomysłów dziecka w trakcie takiej zabawy może wydać się irracjonalne, ale nawet (a może zwłaszcza) wtedy nie powinno się tej zabawy przerywać i ograniczać tym samym jego wyobraźni.

Zabawy rytmiczno-ruchowe

Zabawy rytmiczno-ruchowe to naturalna aktywność dziecka, która ma na celu zaspokojenie jego naturalnej potrzeby ruchu. Zabawy rytmiczno-ruchowe to nie tylko taniec, gra w piłkę, skakanie czy improwizacje ruchowe, ale także…rytm wyklaskiwany, wystukiwany czy wygrywany na prostym instrumencie. Rytm to coś co dzieci uwielbiają, a w połączeniu z ruchem będzie niezłą gratką dla dużych i małych.

Zabawy rytmiczno-ruchowe często kojarzą nam się z przedszkolnymi zajęciami z rytmiki. To skojarzenie jest słuszne, ale nie powinno być jedyne. Świetne zajęcia rytmiczno-ruchowe możecie przeprowadzić również w zaciszu własnego domu. Jak? Wystarczy trochę miejsca, wyobraźni i muzyki… po prostu dajcie się ponieść rytmom.  😉

Prosty pomysł na zabawę: Ułóżcie tor przeszkód, urozmaicając go w różne elementy, które dziecko bez problemu może podnieść. Przygotujcie muzykę, w rytm której możecie pokonywać stworzony przez Was tor lub po prostu rozpoczynać i przerywać nią zabawę (np. kiedy muzyka cichnie należy stanąć nieruchomo, a kiedy znów ją usłyszymy – można dalej pokonywać tor). Zabawę można wzbogacić we wprowadzenie różnych sygnałów dźwiękowych, po usłyszeniu których dziecko ma wykonać określone zadanie, np. po usłyszeniu klaśnięcia – podskakujemy, po usłyszeniu tupnięcia – należy zrobić przysiad, po usłyszeniu trzykrotnego stukania – trzeba podnieść najbliżej leżący przedmiot i podrzucić go w górę, itd.

Zabawy badawcze

Zabawy badawcze to spontaniczne, swobodne działanie, które ma na celu zaspokojenie potrzeb poznawczych dziecka.  Często zdarza się, iż dla dziecka najważniejsze jest samo działanie i zaspokojenie potrzeby poznawczej, a nie sam efekt ich działań.

Zabawy badawcze, obserwacja odkrywanie świata i poznawania reguł nim rządzących dostarczają dziecku mnóstwa przeżyć, np. zadowolenia czy satysfakcji. Ten często pozytywny ładunek emocjonalny sprawi małemu badaczowi mnóstwo radości i dostarczy sporej dawki wiedzy.

Prosty pomysł na zabawę: Cukierkowa tęcza świetnie sprawdzi się nie tylko jako prosty eksperyment badawczy, ale także jako doskonały wstęp do rozmowy, np. o kolorach czy zdrowej żywności. Przygotujcie jedno opakowanie kolorowych i mocno barwionych cukierków, duży biały talerz i wodę (w temperaturze pokojowej).  Wykonanie eksperymentu jest niezwykle proste, ponieważ wystarczy tylko rozłożyć cukierki w kształcie okręgu wokół brzegu talerza, a następnie powoli wlewać wodę na środek talerza. Później pozostaje już tylko obserwacja, podczas której nie zależy przestawiać ani przesuwać talerza. Już po kilku sekundach można zauważyć jak cukierki zaczynają „puszczać” kolor, barwiąc tym samym wodę i tworząc wzór na kształt tęczy. 

Zabawy dydaktyczne

Zabawy dydaktyczne, czyli inaczej zabawy kształcące z reguły organizowane są przez dorosłych. Organizacja takich zabaw ma na celu przekazanie dziecku wiedzy o świecie, wpojenie nowych umiejętności.. Zabawa dydaktyczna wcale nie musi być nudna, pod warunkiem, że jest dobrze zaplanowana i przeprowadzona. Warto zadbać o to by nie była ona monotonna, ale urozmaicona i ciekawa.

Co prawda zabawy dydaktyczne kojarzą się głównie  z przedszkolem lub szkołą, w których prowadzi je nauczyciel, ale tak naprawdę z powodzeniem można (a nawet trzeba!) takie zabawy organizować w zaciszu domowym.

Prosty pomysł na zabawę: Polisenroczyna zabawa określeniami, która rozwija umiejętność nauki wszystkimi zmysłami z pewnością przypadnie dzieciom do gustu. Wystarczy przygotować jednakowe rzeczy dla wszystkich uczestników, np. owoc. Cała zabawa polega na tym, by uczestnik opisał przedmiot możliwie jak największą ilością określeń odwołujących się do wszystkich zmysłów – wzroku, słuchu, smaku, węchu i dotyku. Przykładowo, mając do opisania jabłko można powiedzieć, że jest ono duże, czerwone, okrągłe, słodkie, pachnące, twarde, itd. Zwycięzcą w zabawie jest osoba, która poda największą liczbę określeń dla danego przedmiotu.

Wspomniane typy zabaw przynoszące różne korzyści są niezwykle ważne dla rozwoju dziecka. Warto jednak pamiętać by na siłę nie organizować dziecku zabaw tylko jednego typu, ani do żadnego typu tych zabaw go nie zmuszać – pozwólmy dziecku na jego własne preferencje. Każde dziecko rozwija się w swoim indywidualnym tempie, więc nawet dzieci w tym samym wieku mogą różne postrzegać zabawy – dla jednego dziecka będą atrakcyjne a dla innego nie, jednemu sprawią satysfakcję a drugiemu – nie, itd. Zawsze warto dopasowywać zabawy do upodobań u umiejętności dziecka, pamiętając przy tym by ta zabawa była dla dziecka przede wszystkim przyjemna.