Dzieciństwo kojarzy nam się z beztroską, radosnymi zabawami, brakiem jakichkolwiek zmartwień i uśmiechem nieschodzącym z twarzy. Niestety jednak to dzieciństwo w ocenie samych dzieci już takie beztroskie nie jest, bo dzieci już od najmłodszych lat doświadczają stresu na różnym podłożu.
Co może stresować dzieci?
Niektórzy pewnie zastanawiają się, co może stresować kilkuletnie dziecko, bo przecież na pewno nie jest do kredyt do spłaty, goniące terminy czy nadmiar obowiązków domowych.
Nie oznacza to jednak, że dziecko się nie stresuje, ponieważ tak naprawdę czynników stresogennych może być całe mnóstwo. Mogą należeć do nich:
- niedojrzałość układu nerwowego, co oznacza, że dziecko fizycznie nie jest jeszcze gotowe do tego, by w pełni regulować stany pobudzenia i hamowania;
- nadmiar bodźców wywołany przez głośne zabawki, tablety i smartfony, które stale pobudzają i nie dają dziecku możliwości regeneracji;
- trudne emocje związane z różnymi sytuacjami;
- zmiany w życiu dziecka, jak np. pojawienia się rodzeństwa czy przeprowadzka.
Dziecięcy stres przejawia się w zachowaniu
Stres nie jest przyjemnym odczuciem. Potrafi on „przejąć” nad nami kontrolę, co jako dorośli prawdopodobnie wiemy. Nie inaczej jest w przypadku dzieci, a zatem nic dziwnego, że stres przejawia się w zachowaniu dziecka, które nie ma jeszcze umiejętności ani doświadczenia w radzeniu sobie z tym stresem. Płaczliwość, rozdrażnienie, niepokój, a czasami nawet agresja mogą świadczyć o tym, że dziecko się stresuje. Oprócz przejawów widocznych w zachowaniu dziecka, warto też zwrócić uwagę na somatyczne objawy zgłaszane przez dziecko, jak np. ból brzucha, kłopoty z zasypianiem, brak apetytu – one nie zawsze muszą zwiastować chorobę, lecz mogą być również przejawem dziecięcego stresu.
Objawów stresu u dziecka jest naprawdę sporo, dlatego tak ważne jest by być czujnym, obserwować swoje dziecko i przede wszystkim z nim rozmawiać.
Jak uniknąć występowania stresu u dzieci?
Tak naprawdę nie trzeba go unikać, ponieważ stres jest potrzebny. Oczywiście pod warunkiem, że jego poziom jest optymalny, to nie wpływa negatywnie na funkcjonowanie lecz mobilizuje do działania.
Stres ma określone funkcje i jest potrzebny, jednak problem pojawia się kiedy tego stresu jest zbyt wiele, kiedy zaczyna przeszkadzać w codziennym funkcjonowaniu i kiedy reakcja na niego jest zbyt silna. Takie sytuacje są trudne dla rodziców, jednak nie jest to powodem by za wszelką cenę chronić dziecko przed wszelkimi troskami i zmartwieniami lecz nauczyć je nad stresem panować.
Jak rozładować dziecięcy stres?
Tak naprawdę najważniejszym jest, aby tego występującego u dziecka stresu nie bagatelizować, nie wyśmiewać jego powodu ani nie strać się pozbyć się go „na siłę”. Wszelkie puste frazesy typu „nie ma się co martwić” nie tylko nie pomogą dziecku rozładować stresu, ale będą na tyle niewspierające, że doprowadzą do poczucia osamotnienia dziecka i tego, że jeszcze bardziej zamknie się ono w sobie.
Co więc robić kiedy Twoje dziecko się stresuje? Rozmawiaj z nim – wysłuchaj co ma do powiedzenia i powtórz to, jednocześnie upewniając się, że dobrze je rozumiesz, dodatkowo nazywając przy tym towarzyszące dziecku emocje. Naucz dziecko korzystać z technik relaksacyjnych. Rozładować stres można tak naprawdę na wiele sposobów, np. rysowanie lub taniec, dlatego tak ważne jest by pomóc dziecku znaleźć ten jego wyjątkowy sposób.
Dziecięcy stres pod kontrolą
Chcąc zapanować nad stresem należy pamiętać o stworzeniu dziecku bezpiecznej przestrzeni i wyposażenie go w narzędzia do rozwiązywania problemów i rozładowania napięcia. Wyręczanie nie jest najlepszym pomysłem. Pamiętaj też, że dzieci to naprawdę dobrzy obserwatorzy i zwracają uwagę na Twoje sposoby radzenia sobie ze stresem, a następnie je naśladują, dlatego tak ważne jest jak Ty z tym stresem i innymi trudnymi emocjami sobie radzisz.